Marino Marini

De eeuwige ruiter

Voor mij is een vorm bedenken een kleur waarnemen - een visie van kleur, verlangen naar leven, verlangen naar vorm. In kleuren heb ik naar het uitgangspunt gezocht voor elk idee dat werkelijkheid moest worden. Schilderen is jezelf in de poëzie van actie plaatsen; en de actie in het gebeuren wordt waar.

Marino Marini wilde mythische beelden creëren. In zijn vormentaal werd hij geïnspireerd door archaïsche kunst zoals de Griekse en de Etruskische. Zijn motief bij uitstek was dat van de ruiter te paard, een archetype dat hij herinterpreteerde in het licht van hedendaagse ideeën en theorieën. Hij zag paard en ruiter als de representatie van de verhouding tussen mens en natuur doorheen de tijd.

Aanvankelijk is Marini’s stijl nog eerder figuratief, maar op het einde van de jaren 40 reflecteert zijn penseelstreek zijn recente kennismaking met het abstracte expressionisme uit New York, waar hij in 1950 voor het eerst tentoonstelt. Net zoals zijn stijl steeds expressiever wordt, lijkt de kunstenaar steeds meer moeite te hebben om het paard in bedwang te houden. Het dier wil zich losrukken uit zijn vormentaal.

Deze formele en inhoudelijke evolutie komt mooi tot uiting in “Cavallo e Cavaliere” uit 1954. Het paard steigert, in wanhoop richt de ruiter zijn armen ten hemel. De zwarte chaos wordt uitgebeeld met slechts enkele haarfijne krassen in het zwarte tempera. De hoofden van de figuren gaan gehuld in scharlakenrode toetsen die de agitatie compleet maken. Een dramatisch blauw kader omklemt de scène met grove penseelstreek, in contrast met de subtiele lijnvoering van de figuren.

De algehele chaos, de duistere tonaliteit en de vibrerende compositie zijn typerend voor deze periode uit Marini’s oeuvre. Angst en ontzetting spelen de boventoon. De strijd tussen paard en ruiter staat symbool voor de condition humaine en geeft uitdrukking aan Marini’s vrees voor morele teloorgang – een gevoel dat speelt bij een hele generatie kunstenaars in het kielzog van de Tweede Wereldoorlog.