Stille waters ...
Léon Spilliaert
Léon Spilliaert onderhield een complexe en intieme relatie met de zee. Ze was zijn nauwste zielsverwant. Als een spiegel reflecteerde ze zijn emoties en verlangens. Een parallel met het psychologische gevoelsleven van de kunstenaar is onmiskenbaar. Onder het stille, bedeesde oppervlak schuilt een bijzondere en onstuimige wereld met eigen bewoners en fantasieën.
Léon Spilliaert - "De verdrinking" (1904)
Terwijl het oppervlak de schijn van rust en kalmte geeft, woelen de wateren in de diepte. Hier huist het gevaar, in de vorm van een schimmig vrouwenwezen. Ze duikt onverwachts op, grijpt de man daar waar hij op z’n zwakst is en sleurt hem mee de dieperik in. Vanuit de verte kan enkel toegekeken worden. Zijn kameraden zien niet wat er onderwater speelt. Het dierbaarste bezit van de man wordt zijn ondergang.
Spilliaert verbeeldt een angst en realiteit van velen. Zware kronkellijnen, trillende contouren en sombere kleuren zorgen voor een sterke expressiviteit. De gesticulerende bewegingen zijn ietwat komisch, maar daarom des te wanhopiger. De doodsangst is van het gezicht van de man af te lezen. Het is een gezicht dat uiting geeft aan een existentieel drama.
De gelijkenis met De schreeuw van Edvard Munch uit 1893 is treffend. Spilliaert was vertrouwd met het werk van de Noorse kunstenaar dankzij de Franse tijdschriften die hij gretig las. Vanaf 1895 werden hierin gravures van De schreeuw gepubliceerd. De vormgeving van deze drukken is mee bepalend voor de latere stijlelementen die Spilliaert zal aanwenden.