Pierre Alechinsky

4 februari 2023

Dynamisch, speels en vrolijk: Alechinsky houdt van schilderen. Een blik op enkele werken in de veiling van maart 2023.

Pierre Alechinsky

“Zal ik maar beginnen? Zal ik maar beginnen met kleine lijntjes, kleine kruisjes, kleine puntjes of met iets groots dat van hier naar daar gaat, met een grote vlek die me zal aankijken, of met een idee? Zal ik maar beginnen met het doek een beetje te strelen omdat ik droom dat het al af is? Nee, ik begin eraan.” (Alechinsky, Parijs, september 1953)

Lot 342. Ton nez s'allonge (1970) - Est. €190.000-240.000

Ton nez s'allonge

En alzo begint Alechinsky aan dit bijzondere werk. Ongedwongen, zijn gevoel volgend brengt hij de acrylverf aan op het canvas. De kunstenaar laat zijn hand de vrije beweging: nu eens met elegante, vlotte contourlijnen, dan weer met bruuske, hevige borstelstreken. Het is deze hand die Alechinsky’s fantastische verhalen vertelt en uitdrukking geeft aan de wereld zoals hij die ervaart. Er gaat een spontane energie van uit. De duidelijke aanwezigheid van de geste als expressief middel doet eerder denken aan het Amerikaanse abstract expressionisme dan aan Cobra.

Het resultaat is een dynamische compositie die een kracht bevat waarmee een hallucinante scène opgewekt wordt. Lijnen kluwen als tentakels over het doek. In alle hevigheid doemen visionaire figuren op uit de fantasie van de kunstenaar. Ze ontstaan vanuit de diepten van een inktzwarte nacht of marineblauwe waters. De tronies die verschijnen tonen zich ondanks hun lelijkheid kwetsbaar, meelijwekkend en schuldig zelfs. De vlezig roze tinten suggereren een transparantie die bijna lichtgevend is, in tegenstelling tot de duisternis waaruit ze gegroeid zijn.

Alechinsky koestert een grote liefde voor taal, zoals blijkt uit zijn poëtische titels die ons enigszins in de richting van het verhaal duwen. Met “Ton nez s’allonge” zinspeelt Alechinsky op een betrapte leugen. Verder worden we als toeschouwer beproefd onze eigen creativiteit aan te spreken en zo bij te dragen aan de totstandkoming van het uiteindelijke beeld.

Lot 342. Bekijk detail

Blik naar Japan

Aangemoedigd door Christian Dotremont (1922-1979), ondernam Alechinsky midden jaren 50 een reis naar Japan. Het Oosten inspireerde hem mateloos waardoor hij in zijn oeuvre op zoek ging naar een overbrugging tussen de schilderkunstige tradities van Oost en West. Gedreven door zijn fascinatie voor de kalligrafie, nam hij een nieuw medium ter hand: acrylverf. Op deze manier kon hij, net als met Oost-Indische inkt, vlotter werken en schrijvend schilderen.

Zowel de media alsook de technieken die men in Japan gebruikte, spraken tot Alechinsky’s verbeelding. Hij zal na zijn reis zijn papier of doek op de grond plaatsen en een staande en gebogen houding aannemen tijdens het schilderproces. De beweeglijkheid van de kunstenaar werd volledig bevrijd zodat hij zich met volle overgave aan zijn taak kon wijden. Vreugde, angsten, twijfels en onzekerheden kan hij kwijt in de grilligheid van lijn en toets. Het plezier van het schilderen reflecteert in de compositie.

Lot 458. Poste d'observation (1987) - Est. € 100.000-140.000

Poste d'observation

Alechinsky voorziet de compositie van “Poste d’observation” van een brede rand. Het wilde wezen dat de kunstenaar gecreëerd heeft moet ingetoomd worden. De kadrering isoleert het monstertje in zijn eigen wereld en houdt de wirwar van lijnen binnen de perken. Maar tegelijk is de rand een echo van het centrale idee. Het is de marge waar het verhaal zich kan ontrollen en waar ruimte is voor verbeelding.

Lot 458. Bekijk detail

Alechinsky & grafiek

Dezelfde vigeur die Alechinsky aan de dag legt in zijn acrylwerken, zien we teruggekeerd in zijn grafische werken. In het drukprocédé gebruikt hij lavendelolie. Hij doopt er zijn penseel in en dankzij de lavendel tekent hij rechtstreeks op het koper dat bedekt is met een lichte laag vernis op basis van bitumen. De olie maakt de tekening meteen vrij. Ze laat een grote bewegingsvrijheid toe evenals mogelijke toevoegingen of weglatingen.