Edgard Tytgat, visueel verteller
Edgard Tytgat
We klimmen op de paardjesmolen. Hij komt nog maar op gang, of ik val flauw. Iedereen in rep en roer. Vrouwen in een zwarte kapmantel dragen mij naar huis. Mijn broer loopt bibberend en wenend achter ons aan.
(Edgard Tytgat, Souvenirs d’enfance et de jeunesse, ca. 1950)
Zo gaat het eerste verhaal van Edgard Tytgat. Een traumatische ervaring die hem als kind kluistert en als kunstenaar verrijkt. Op dit precieze moment wordt de kiem van zijn schilderscarrière gezaaid. Het is daarmee het eerste tafereel in het magistrale doek “Quelques images de la vie d’un artiste”. Hierin verbeeldt Tygat op chronologische manier zijn kunstenaarsleven, zijn successen en tegenslagen, zijn dromen en nachtmerries.
Tytgats moeizame kinderjaren worden weergegeven in de bovenste rij. Vervolgens zien we op de tweede rij zijn zoektocht als kunstenaar en onthechting van de ouderlijke woonst. Zijn carrière neemt een hoge vlucht, terwijl op de laatste rij duidelijk wordt dat na het hoogtepunt de neergang volgt. De autobiografische scènes verwijzen tevens naar andere schilderijen van Tytgat, zoals in het midden op de derde rij: “Ministerieel bezoek”, dat hij in 1934 maakte.
Edgard Tytgat - "Quelques images de la vie de l'artiste" (1946)
Op het voorlaatste beeld geeft Tytgat, voorgesteld als een mier, zijn spaarcenten aan de fiscus, voorgesteld als een enorm varken. Na het einde van de oorlog moest Tytgat immers een belangrijke som, bijna al zijn spaargeld, betalen aan de fiscus. Een vordering die gedurende lange tijd een diepe indruk naliet op de kunstenaar. Op het laatste beeld herneemt hij zijn weg, naakt en berooid, samen met zijn geliefde vrouw.
Tytgat neemt ons mee op een beeldenreis doorheen zijn repertorium. In twaalf taferelen vertelt hij het verhaal van zijn leven, dat hij subtiel aanvult met fabel, fantasie, mythe en humor. De afgelijnde scènes vormen een lineair narratief dat in één beeld getoond wordt als een stripverhaal. Het is een schijnbaar simplistische manier van weergeven, naar middeleeuws voorbeeld, maar Tytgat is vindingrijk en doordacht. Met een web aan referenties, autobiografische elementen, verhalen, fantasie, titels creëert hij een monumentaal verhalencomplex waarbij beelden en betekenissen ten volle tot ontplooiing komen in hun onderlinge relatie.
Het werk maakte onder meer deel uit van de tentoonstelling "Edgard Tytgat, Herinnering aan een geliefd venster" in het Museum M te Leuven in 2017, die hieronder toegelicht wordt.