Overzicht kunstwerken

Tentoonstelling "Panamarenko. Motors Pastilles" Gal. Ronny Van de Velde, Antwerpen 1989
"Panamarenko. Expérimentations" Centre de Création Contemporaine, Tours 1989
"Panamarenko" Gal. Willy D'Huysser, Knokke 1990
"L'Art en Belgique. Flandre et Wallonie au XXe siècle. Un point de vue" Musée d'Art Moderne de la Ville de Paris, Paris 1991, nr. 212
"Panamarenko, de retrospectieve" KMSK, Brussel 2006, tent. cat., nr. 50 afb.
"Panamarenko Universum" M HKA, Antwerpen 2014-15, tent. cat., p. 104-105 afb. Literatuur "Artstudio" nr. 18, 1990, p. 131
"Panamarenko. A Book by Hans Theys" Published by Frank Van Haecke & Isy Brachot 1992, nr. 157 afb.

Herkomst Gal. Van de Loo, München
Simoens Gal., Antwerpen




ALECHINSKY - VRIJHEID BLIJHEID

“Zal ik maar beginnen? Zal ik maar beginnen met kleine lijntjes, kleine kruisjes, kleine puntjes of met iets groots dat van hier naar daar gaat, met een grote vlek die me zal aankijken, of met een idee? Zal ik maar beginnen met het doek een beetje te strelen omdat ik droom dat het al af is? Nee, ik begin eraan.” (Alechinsky, Parijs, september 1953)

En alzo begint Alechinsky aan dit bijzondere werk. Ongedwongen, zijn gevoel volgend brengt hij de acrylverf aan op het canvas. De kunstenaar laat zijn hand de vrije beweging: nu eens met kalme, elegante lijnen in warm oker, dan weer met bruuske, hevige penseelstreken in fel blauw en groen. Het is deze hand die Alechinsky’s fantastische verhalen vertelt en uitdrukking geeft aan de wereld zoals hij die ervaart. Er gaat een spontane energie van uit. De duidelijke aanwezigheid van de geste als expressief middel doet eerder denken aan het Amerikaanse abstract expressionisme dan aan Cobra.

Het resultaat is een blij kleurenspel dat instant verrukte vrolijkheid en verwondering oproept. Maar ook toeval en het onderbewuste hebben een belangrijke rol: de beelden die verstopt zitten in de kleurenpracht zijn helemaal niet eenduidig. Alechinsky koestert een grote liefde voor taal, zoals blijkt uit zijn poëtische titels die ons enigszins in de richting van het verhaal duwen. Verder worden we als toeschouwer beproefd onze eigen creativiteit aan te spreken en zo bij te dragen aan de totstandkoming van het uiteindelijke beeld. Het beeld van de kunstenaar wordt zo ook het beeld van de kijker.

“L’invention de la brouette”, zo luidt de titel van dit oeuvre majeure – om het met de woorden van de kunstenaar zelf te zeggen. Alechinsky maakt het ons als kijker niet makkelijk. Er zijn inderdaad wielen te zien. Vormen de lijnen een kruiwagen? Is dat mysterieuze hoofd onderaan de uitvinder? Misschien wil de kunstenaar ons vertellen over de uitvinding van het wiel en vervlecht hij titel en beeld als totum pro parte. Of misschien is er nog een andere insteek, die te maken heeft met Alechinsky’s reis naar Lapland in 1974, waar hij het werk schildert in het atelier van zijn vriend Bengt Lindström te Sundsvall (Zweden). De lokale verhalen, sagen en legenden – waar hij zo dol op is – zijn hem zeker ter oren gekomen en hebben hem allicht geïnspireerd bij de creatie van dit beeld. Het is tenslotte aan de kijker en zijn fantasie om het verhaal verder af te maken.

Tentoonstelling "Berrocal. Exposition de sculptures" Gal. Kriegel, Paris 1962 Literatuur "Berrocal" Denys Chevalier, Gal. Kriegel, Paris 1965, afb.
"La Sculpture de Berrocal" Giuseppe Marchiori, La Connaissance, Brussel 1973, p. 52 afb.
"Berrocal Catalogo General / Obras Recientes 1974" Miguel Berrocal, 1974, p. 68 afb.
"Antologica Berrocal (1955-1984)" Ministero de Cultura, Madrid 1984, tent. cat., p. 118 en p. 439 afb.
"Retrospective Berrocal (1955-1985)" Centre Culturel de la Communauté Française Wallonie-Bruxelles, Brussel 1985, p. 26 afb.
"Berrocal. 25 Ans de Sculptures editées 1964-1989" Miguel Berrocal, Artcurial, Paris 1989, p. 24 afb.
"Berrocal" Jean Louis Ferrier, Éd. de la Différence, 1989, p. 129 afb.
Wij danken de Berrocal Foundation voor hun hulp bij het catalogeren van dit werk. Herkomst coll. Louis Bogaerts, Brussel ca. 1965-1995



Voor het merendeel van zijn iconografische werken heeft Berrocal gekozen voor thema’s uit de klassieke oudheid zonder hierbij andere inspiratiebronnen uit het oog te verliezen. Zijn thema’s zijn mannelijke torso’s, vrouwenfiguren, hoofden en portretten. Over het algemeen gaat het over gestileerde, gereconstrueerde, verminkte delen van het menselijk lichaam. Deze antropomorfe thema’s lenen zich bijzonder goed voor de meest fantasierijke metamorfoses en vormen al duizenden jaren een bron van oneindige variatie in de kunst door de eeuwen heen en dit over de hele lijn. Als men op een objectieve manier de artistieke evolutie van torso’s bestudeert, kan men vaststellen hoe na de vroege barok, tijdens dewelke de fysieke verschijning in contrast is met een inwendige abstractie en complexiteit, een meer anatomische morfologie volgt “waarin de organisatie van de structuren meer naar de essentie neigt, de gewrichten meer functioneel worden en de technische prestaties van de compositie zich concentreren op organische spanningen” (Jean Dypréau, Brussel, 1983).

Tentoonstelling "Arnaldo Pomodoro" Galerie Semiha Huber, Zürich 1996
"Arnaldo Pomodoro" Stephen Wirtz Gallery, San Francisco 1998
"Arnaldo Pomodoro" Venice Design Art Gallery, Venetië 1998
"Arnaldo Pomodoro. Sculptures 1990-2000" Marlborough Monaco, Monte-Carlo 2001, cf. afb.
"Arnaldo Pomodoro alla Torre Guevara di Ischia" Torre Guevara, Ischia 2003, cf. p. 33 afb. Literatuur "Arnaldo Pomodoro. Catalogo ragionato della scultura. Tomo I+II" Flaminio Gualdoni, Ed. Skira, Milaan 2007, cf. cat. nr. 933, p. 723 afb.

Literatuur Met dank aan de heer Gérard Galby voor het confirmeren van de authenticiteit Herkomst Gal. Sabine Wachters, Knokke-Heist

Tentoonstelling "Nevelson. Wood Sculptures and Collages" Wildenstein & Co., New York 1980
"Land of the Free. Home of the Brave" Crane Kalman Gal., London 2000 Herkomst Pace Gal., New York
Crane Kalman Gal., London
privécoll., Paris

Literatuur "Marten van Cleve 1524-1581. Kritischer Katalog der Gemälde und Zeichnungen" Klaus Ertz & Christa Nitze-Ertz, Luca Verlag, Lingen 2014, cf. cat. nr. 119 afb. van eenzelfde voorstelling in bezit van het Musée des Beaux-Arts te Orléans

Herkomst Cabinet Turquin, Paris
veiling Christie's, Amsterdam 20 & 21.11.2013, lot 17 (daar als "Theobald Michau")

Tentoonstelling "Exposition de l'oeuvre de Constantin Meunier" KUL, Leuven 1909, cf. nr. 14
"Constantin Meunier" Chicago 1913-14, cf. nr. 11
"Ausstellung Alter und Neuer Belgischer Kunst" Kunstmuseum und Kunsthalle, Bern 1926, cf. nr. 158
"Exposition Constantin Meunier" Gal. Breckpot, Brussel 1927, cf. nr. 3 Literatuur "Hommage à Constantin Meunier" Sura Levine & Françoise Urban, Gal. Maurice Tzwern, Brussel 1998 Uitg. Pandora 1998, cf. cat. nr. 19 afb.
"Constantin Meunier. Sa vie, son oeuvre" Micheline Jerome-Schotsmans, Olivier Bertrand Éditions, 2012, cf. nr. 112 afb.

Literatuur opgenomen in de online oeuvrecatalogus door de heer Ronald Feltkamp onder nummer 1919.030
Wordt opgenomen in de oeuvrecatalogus in voorbereiding door de heer Olivier Bertrand

Tentoonstelling "Exposition d'oeuvres récentes de Théo Van Rysselberghe" Gal. Georges Giroux, Brussel 10-21.04.1926, nrs. 13 tot 24 (12 werken uit deze reeks daar tentoongesteld)
"Retrospectieve Théo Van Rysselberghe" MSK, Gent 1962, cat. nr. 159 (hier getiteld "Fontaine aux statues") Literatuur "Théo Van Rysselberghe. Catalogue raisonné" Ronald Feltkamp, Les Éditions de l'amateur/ Éditions Racine, Brussel 2003, nr. P-061, p. 454 afb.
"Mons & Coeur du Hainaut: Guide d'architecture moderne et contemporaine 1885-2015" Ed. Mardaga, Brussel 2015, p. 268-269 (ivm 'Le Pachy')
Wij bedanken de heer Olivier Bertrand voor de informatie die hij zo vriendelijk was ons te verstrekken voor bovenvermeld werk, dat zal worden opgenomen in zijn oeuvrecatalogus in voorbereiding Herkomst coll. Léon Guinotte (1870-1950), industrieel, advocaat en politicus.
coll. Max Boël - Anna Guinotte, Brussel
veiling Palais Galliéra, Paris 15/06/1965, lot 157
veiling Campo nr. 79, Antwerpen 19/10/1969, lot 562




Théo Van Rysselberghe – Een vleugje Côte d'Azur in Mariemont

Het zuiden van Europa, de Provence in het bijzonder, had het kunstenaarshart van Théo Van Rysselberghe volledig ingepalmd. Hij was begeesterd door de warme kleuren, het mediterrane licht en de betoverende omgevingen. Het is in deze streek dat hij een groot deel van zijn carrière zal vertoeven. Wanneer hij in 1917 de opdracht krijgt van de Brusselse industrieel en filantroop Léon Guinotte (1870-1950) om 17 werken te schilderen voor zijn villa Le Pachy in Mariemont, laat Van Rysselberghe zich inspireren door de poëzie die hij vond in de idyllische tuinzichten die de Côte d’Azur rijk is. “Fontaine aux statues à Mazargues” stelt een zicht voor op het park en de waterpartijen rondom de Villa Magalone te Mazargues, Marseille. Op een deel van dit domein zal Le Corbusier later, in 1947, zijn beroemde ‘Cité Radieuse' bouwen.

De reeks voor Le Pachy kaderde in een grootschaliger renovatieproject onder leiding van Théo’s broer en Art Nouveau-architect Octave Van Rysselberghe, die tevens Théo’s villa in Saint-Clair ontwierp. De schilderijen werden gerealiseerd tussen 1920 en 1924. Van Rysselberghe had, als broer van twee architecten en vriend van Henry Van de Velde, een verlangen naar het creëren van groots opgezette, harmonieuze ensembles voor huiselijke interieurs, zoals bijvoorbeeld ook de Villa Nocard in Neuilly. Deze tendens hingen ook andere kunstenaars van zijn generatie aan, zoals Edouard Vuillard en Pierre Bonnard. Volgens hen ligt de fundamentele opdracht van de kunstenaar in verschillende aspecten van het leven en beperkt hun talent zich niet enkel tot een schildersezel.

In deze jaren is Van Rysselberghe afgestapt van het rigoureuze pointillisme, zonder dat zijn palet aan intensiteit inboet. De toets is vrijer en gevarieerder, de kleuren genuanceerder en vervloeien in elkaar. De delicate roze, groene en blauwe tinten schitteren in het mediterrane licht. De schaduw van de namiddagzon, Van Rysselberghes geliefde moment om te schilderen, biedt enige verkoeling. De rust in de tuin wordt verstoord door de rimpeling op het wateroppervlak, die gesuggereerd wordt door ingenieus aangebrachte penseelstreken. Een ideaalbeeld waarbij de bewoners van Le Pachy kunnen wegdromen, of zoals Emile Verhaeren stelt:
« Cet art plonge non point dans le rêve ou l’extase mais dans une sorte de vie choisie qu’il montre sous ses aspects de santé et de beauté. Du bonheur frais y circule sans qu’on songe aux idylles des anciens poètes, ni au paradis classique. La donnée n’en est en rien littéraire. Ce ne sont que de belles chairs, heureuses de se déployer, nues et claires, parmi les caresses de l’eau et du soleil. »

Literatuur "La sculpture belge 1830-1930" Marguerite Devigne, Brussel 1930, cf. afb. 66
"George Minne" Leo van Puyvelde, Collection Les Contemporains, Bruxelles 1930, cf. nr. 85, pl. 100-101
"La sculpture belge 1830-1930" Brussel 1930, afb. 66 Herkomst familie van de kunstenaar
veiling De Vuyst, 28 mei 1988, nr. 298

Literatuur "Christian Dotremont. Les estampes - De prenten"
Samuel Vanhoegaerden Gallery, Knokke 2007,
cf. nr. 43 afb.

Tentoonstelling "Guiette - Serpan - Arnal" Gal. Europe, Brussel 1956, cat. nr. 9 afb. Literatuur "René Guiette" Manuela de Kerchove d'Ousselghem & Serge Goyens de Heusch, Antwerpen 1991, nr. 896 afb.

Literatuur "César. Catalogue Raisonné. Vol. I 1947-1964" Denyse Durand-Ruel, Éditions de la Différence, Paris 1994, cf. nr. 258 afb. Herkomst Gal. Sabine Wachters, Knokke-Heist

Herkomst Gal. Sabine Wachters, Knokke-Heist

Herkomst Gal. Willy D'Huyser, Brussel (daar verworven door de huidige eigenaar)

Tentoonstelling "Mimmo Rotella. Antologica" Palazzo Lafranchi, Pisa 2001, tent. cat., p. 301 afb.
"Mimmo Rotella Cinecittà" Frittelli arte contemporanea, Firenze 2006, tent. cat., p. 72 & 188 afb. Herkomst privécoll., Milano

Literatuur "Impliquons-nous. Dialogue pour le siècle. Edgar
Morin & Michelangelo Pistoletto" sous la
Direction de Philippe Cardinal & Harry Jancovici,
Ed. Actes Sud, Arles/Paris 2015,
cf. p. 18 kleurafb.

Herkomst Guy Pieters Gal., Knokke, daar aangekocht door de huidige eigenaar in 2011




Delvoye’s pathetische pretzel

“In plaats van te strijden tegen de populaire cultuur moet men haar accepteren en erop kauwen.”

Zoals in vele Vlaamse huishoudens, voorzag moeder Delvoye ook het hare van een kruisbeeld van Christus. De kunstenaar modelleerde creaties zoals Pretzel naar dit eenvoudige en pretentieloze voorwerp. Hij haalt de herkenbare religieuze iconografie van de Christusfiguur door een computergestuurde mangel om een visueel verbazingwekkend effect te bekomen. De gedraaide en uitgelengde lichamen refereren naar een gotische esthetiek, waar beelden eveneens gemaniëreerd werden om een architectonische of decoratieve beeldtaal te dienen.

Getorst, uitgelengd en verwrongen: de manipulatie accentueert het lijden van Christus. Het geheel van lichamen vormt een doornenkroon, symbool voor de pathos. Of men zou ook kunnen denken aan een ordinaire bol prikkeldraad. Of, zo men wil, aan de krakeling gebakken in de vorm van een knoop genaamd pretzel. Door de groteske hantering van een herkenbare vormentaal verplaatst de kunstenaar het onderwerp van het domein van het heilige naar dat van het profane, en verder, naar dat van het triviale.

Hij speelt met de zichtbare contradictie tussen het oude en het hedendaagse, het schone en het afstotelijke. Denk ook aan zijn Sawblade (lot 515), de met Delftse motieven beschilderden zaag. Delvoye’s creaties zijn eigenzinnig en bizar, maar oogstrelend mooi en fascinerend poëtisch.

Herkomst coll. Philippe Braem

Tentoonstelling "James Ensor" The Tel Aviv Museum of Art, Tel Aviv 1981, nr. 40
"James Ensor - Dipinti, Disegni, Incisioni" Palazzo dei Conservatori, Rome 1981, nr. 20
"James Ensor" Kunsthaus, Zurich 1983, nr. 96
"James Ensor" KMSK, Antwerpen 1983, nr. 103
"James Ensor" Museum of Modern Art, Kobe 1983-84, nr. 67
"James Ensor - Belgien um 1900" Kunsthalle der Hypo-Kulturstiftung, Munchen 1989, nr. 42
"James Ensor" Musée du Petit Palais, Parijs 1990, nr. 220
"Ensor" KMSK, Brussel 1999-2000, nr. 181 Literatuur "James Ensor. Leven en werk. Oeuvrecatalogus van de schilderijen" Xavier Tricot, Mercatorfonds, Brussel 2009, cat. nr. 606 afb. Herkomst coll. Augusta Boogaerts, Brussel
coll. Dr. Denonne, Brussel




Ensor en de vrouwen

Zo virtuoos de kunstenaar was met pen en penseel, zo onbeholpen was Ensor in zijn omgang met het andere geslacht. “Trouweloos en harteloos” noemt hij hen, “een poel van huichelarij en boosaardigheid, spelonk van roverij en doodzonde, doos van Pandora”. De vele muzen die zijn leven en oeuvre kleurden moeten toch uit speciaal hout gesneden zijn. Er was onder meer Emma Lambotte (zijn mecenas), Mariette Rousseau (zijn platonische liefde) en Alice Frey (die er prat op ging zijn ‘enige leerlinge’ en ‘meer dan een vriendin’ te zijn geweest). En dan was er Augusta Boogaerts (1870-1951).

Ensor en Augusta ontmoetten elkaar op het einde van de jaren 1880. Nooit zouden ze trouwen of samenwonen, wel zouden ze een levenslange vriendschap koesteren die het werk van de kunstenaar in belangrijke mate beïnvloedt, ondanks haar van tijd tot tijd onhebbelijke karakter. La Sirène noemde Ensor haar. Zij was degene die zijn stillevens samenstelde, schelpen en snuisterijen uitzocht, en zich ontfermde over de verkoop van zijn kunstenwerken, ook na zijn overlijden.

De bijzondere relatie tussen de twee wordt op raadselachtige wijze in beeld gebracht in het portret hier op veiling. In zachte, heldere kleuren wordt een frêle Augusta weergegeven. Ensor toont haar op een liefdevolle manier, maar haar blik is zonder emotie en mysterieus. We kunnen de psyche van deze vrouw niet vatten. Augusta is niet alleen in het vertrek. Achter haar zien we de contouren van het schilderijtje “Ensor et Leman discutant peinture”. In dit werk staat die andere vrouw, Mariette Rousseau, tussen een kibbelende Ensor en Gerard Leman. Boven haar zweeft een wanhopig masker. De verschillende acteurs in deze scène suggereren dat er iets meer aan de hand is…

Tentoonstelling "Léon Spilliaert - Onbekende werken" Casino, Knokke 2000, cat. nr. 107, p. 185 afb.
"Léon Spilliaert. Florilège" Musée des Beax-Arts, Mons 2001, cat. nr. 21 Literatuur Het werk wordt opgenomen in de oeuvrecatalogus in voorbereiding door Dr. Anne Adriaens-Pannier

Literatuur "George Minne en de kunst rond 1900" M.S.K., Gent 1982, tent. cat., cf. nr. 155 (vergelijkbaar exemplaar)
"George Minne" Leo van Puyvelde, Collection Les Contemporains, Bruxelles 1930, cf. Pl. 51 (afb. van een ander exemplaar)

Tentoonstelling "Beeldhouwers en schilders van dieren" Opbouwwerk Ijzerstreek vzw Vinkem-Beauvoorde, 1993

Tentoonstelling "Ossip Zadkine" Gal. Schmit, Paris 1970, cf. nr. 49 afb.
"Ossip Zadkine" Hirschl and Adler Galleries, New York 1971, cf. nr. 36 afb.
"Ossip Zadkine" Gal. Conkright, Caracas 1972, cf. nr. 15 afb.
"Ossip Zadkine" Artcurial, Paris 1979 Literatuur "Zadkine. Catalogue Raisonné des sculptures" Ionel Jianou, Éd. Arted, Paris 1979, cf. cat. nr. 475, Pl. 62 afb.
"Ossip Zadkine. L'Oeuvre sculpté" Sylvain Lecombre, Éd. Paris-Musées 1994, cf. cat. nr. 319

Tentoonstelling "Thierry De Cordier. Tekeningen (1983-1999)" SMAK, Gent 1999, tent. cat., p. 46 afb. Literatuur "Thierry De Cordier. De wijnjaren/Fugues (1982-2002)" Uitg. Ludion, Gent 2002, p. 100 afb. Herkomst door de huidige eigenaar rechtstreeks verworven van de kunstenaar

Herkomst Gal. Ado, Bonheiden, daar aangekocht door de huidige eigenaar in 1985

Herkomst privécoll., New York

Herkomst door de huidige eigenaar rechtstreeks verworven van de kunstenaar

Tentoonstelling Gent 1945, nr. 54
London 1961, nr. 17
"Frits Van den Berghe" MSK, Gent 1983, cat. nr. 141 afb.
Museum Elsene 2012, p. 124 afb. Literatuur "Frits Van den Berghe" Piet Boyens, met oeuvrecatalogus door Patrick Derom & Gilles Marquenie, Pandora, Antwerpen 1999, cat. nr. 778 Herkomst coll. Alex Salkin, New York
Grosvenor Galleries, London

Tentoonstelling "Retrospectieve tentoonstelling Hippolyte Daeye" KMSK, Antwerpen 1964, cat. nr. 52, afb. 57 Literatuur "Hippolyte Daeye. Genese van een oeuvre" Bernadette De Visscher-D'Haeye, Gemeentekrediet 1989, nr. 109 afb. Herkomst coll. J. De Lange, Antwerpen

Literatuur "George Grard. Monografie/Oeuvre-Catalogus" Stichting George Grard, Uitg. Stichting Kunstboek 1995, cf. cat. nr. 105

Literatuur "Henri-Victor Wolvens" Georges Marlier, Uitg. Arcade, Brussel 1967, cat. nr. 1001

Tentoonstelling "Roger Somville" Brugsche Galerie, Brugge 1968-69
Neue Berliner Galerie, Berlin 1969, nr. 50